Gibkość jest jedną z bardzo ważnych składowych motoryczności człowieka. Definiuje się ją, jako zdolność do wykonywania ruchów z dużą amplitudą i odnosi się ją do całego aparatu ruchu. Optymalny poziom gibkości zależy od specyfiki dyscypliny, czy konkurencji sportowej. Zakres ruchów w poszczególnych stawach powinien nieco przekraczać amplitudę ruchów stosowanych w walce sportowej.
Kształtowanie gibkościowych zdolności motorycznych, podobnie jak w przypadku innych składowych motoryki człowieka, przebiega zmiennie w ontogenezie. Najlepsze warunki do rozwoju gibkości występują: u dziewcząt w wieku 4–7 oraz 9–12 lat, a u chłopców 6–9 oraz 11–14 lat. Podane przedziały wiekowe są tylko wskazaniami, w jakim wieku najlepiej kształtować tę zdolność motoryczną. Jest to szczególnie ważne w przypadku, gdy gibkość dominuje w jakieś dyscyplinie, czy konkurencji sportowej. Ma to miejsce w niektórych tzw. sportach wczesnych (np. gimnastyka, akrobatyka, łyżwiarstwo figurowe). W pozostałych okresach rozwoju sportowego, kształtowanie gibkości jest równie ważne. Uwaga ta nie dotyczy tylko sportów, w których istotnie wpływa ona na rezultat. W wielu dyscyplinach, czy konkurencjach sportowych, odpowiedni jej poziom może zapobiegać kontuzjom. O tym należy również pamiętać.
kształtowanie gibkości:
- budowa anatomiczna – jest jednym z głównych determinantów obszerności ruchów w obrębie poszczególnych stawów. Jej poziom, w wielu przypadkach, utrudnia lub uniemożliwia wykonywanie ćwiczeń z właściwą amplitudą;
- warunki atmosferyczne – zimno (chłód, deszcz) w znacznym stopniu ogranicza kształtowanie tej zdolności motorycznej. W takich warunkach należy bardzo rozsądnie aplikować ćwiczenia gibkości;
- temperatura mięśni – należy pamiętać, że zwiększenie ruchomości stawowej utrzymuje się dość krótko (10–12 minut). Zmniejszając utratę ciepła, osiąga się wydłużenie tego czasu. Dlatego tak ważne jest dbanie podczas zajęć sportowych o odpowiedni poziom ciepła w organizmie, dostosowując np. odpowiedni strój sportowy do warunków szkoleniowych;
- wiek – wraz z wiekiem zmniejsza się elastyczność mięśni i tkanki łącznej. Należy jednak pamiętać, że osoby, które dysponowały odpowiednią gibkością, dłużej utrzymują jej wyższy poziom;
- płeć – kobiety dysponują większym potencjałem w zakresie tej zdolności motorycznej, dlatego o wiele szybciej zwiększają zakres ruchów w poszczególnych stawach.
Kształtowanie gibkościowych zdolności motorycznych w szkoleniu sportowym uwarunkowane jest kilkoma czynnikami:
- częstotliwość – liczba zajęć kształtujących tę zdolność motoryczną. Bardzo ważna jest również systematyczność stosowania środków treningowych z tego zakresu. Nie wystarczy aplikowanie ćwiczeń gibkościowych „od przypadku do przypadku”. Taki sposób postępowania nie doprowadzi do poprawy tej zdolności motorycznej;
- intensywność – związana jest z wielkością wywołanego napięcia oraz amplitudą ruchu. Należy pamiętać, aby ćwiczenia te stosować zgodnie z zasadami dydaktycznymi treningu. Kształtowanie gibkości powinno zaczynać się od prostych ćwiczeń, stopniowo zwiększając zakres i intensywność ruchów. Inny sposób może doprowadzić do urazów różnych grup mięśni,
- czas trwania – na kształtowanie gibkości w szkoleniu sportowym, nie tylko dzieci i młodzieży, ale również dorosłych, należy poświęcić odpowiednie miejsce i czas. Kształtowanie jej powinno zajmować przynajmniej 10–15 minut podczas jednostki treningowej.